Bier en Appelsap mocht voor de Gemeente Utrecht een route maken langs kunstwerken in de buurt van de Singel. Wellicht heb je de route al voorbij zien komen in het Uit Magazine. Op onze eigen website mag deze toffe route natuurlijk ook niet ontbreken!
Utrecht heeft heel veel kunstwerken. Je loopt of fietst er langs en staat er eigenlijk niet zo bij stil wat de betekenis ervan is of waarom de kunstwerken er staan. Je kunt inmiddels lekker langs de Utrechtse Singel lopen en daarom ging Bier en Appelsap op pad en maakte een mooie route langs Utrechtse kunstwerken. Neem je kids mee en leer meer over kunst in de stad!
We starten de route (simpele route, volg gewoon het water!) vlakbij Sonnenborgh Museum en Sterrenwacht. In dit museum leer je alles over het heelal, telescopen, het kijken naar sterren en de zon. Je kunt er proefjes doen en een tablet is je gids. Het is een Sterrenwacht uit de 19e eeuw en gebouwd op een bastion uit de 15e eeuw.
Vraag: Vlakbij Sonnenborgh vind je een meneer met hondje. Hij kijkt omhoog, waar denk je dat hij naar kijkt?
Het beeld de Spoetnikkijker is gemaakt door Oswald Wenckebach. Op 4 oktober 1957 lanceerde de Sovjet Unie tot ieders verbazing de eerste satelliet: Spoetnik 1. Oswald wilde ‘verbazing, angst en ongerustheid tot uitdrukking brengen’ in het beeld. Het kunstwerk staat vlakbij de sterrenwacht. Daar is het in de jaren 60 weggehaald vanwege vernielingen. Vijftig jaar nadat de 1e satelliet werd gelanceerd is op verzoek van de bewoners het beeld weer teruggeplaatst aan het Servaasbolwerk.
Bij de Servaasbrug vind je Biru, een beeld van een chowchow-hond. In de jaren ‘80 en ‘90 was Biru de hond van Utrechtse kunstenaar Joop Hekman. Regelmatig liep hij met zijn hond langs de Singel of lag de hond tegenover de Agnietenstraat, waar Joop woonde, buiten te slapen. Dankzij een groep hondenbaasjes is het beeld (een afgietsel van een kunstwerk van Joop in Enschede) er gekomen voor de 75e verjaardag van Joop en staat het nu op de plek waar Biru altijd een dutje deed.
Vraag: Waarom denk je dat Biru zo’n glimmende plek op zijn hoofd heeft?
Antwoord: Omdat heel veel mensen hem even over zijn kop aaien.
Sinds 2018 vind je achter het Centraal Museum het kunstwerk Vanishing Staircase van Birthe Leemeijer. Het werk lijkt een trap, maar de treden zijn gekanteld. Het kunstwerk vormt de verbinding tussen het museum en het park, tussen park en water, tussen kunst en leven. Tussen de treden groeien speciale plantjes. In 2021 brandde een overijverige medewerker van de gemeente alle plantjes weg, omdat hij dacht dat het onkruid was. Gelukkig zijn de plantjes weer teruggeplaatst en is de trap weer groen. Zo zorgt het kunstwerk ook voor meer biodiversiteit langs de Singel.
Vraag: Het werk wordt ook wel een folly genoemd. Weet jij wat een folly is?
Op weg naar het volgende kunstwerk kom je langs een speeltuin. Hier in de schaduw van de bomen kun je lekker spelen!
Midden op het Ledig Erf, tussen de terrasjes vind je het beeld van Herman Berkien. Herman is een Utrechtse zanger en cabaretier (1942-2005). Hij is bekend van zijn liedjes in het Utrechtse dialect zoals “Utreg me stadsie.” In de jaren zeventig werd hij ook buiten Utrecht bekend met liedjes als Waar is toch m’n caravan. Het beeld van Herman staat in het centrum van zijn stad, in de directe omgeving van alle plekken waarover hij zo graag zong.
Vraag: Kun jij een stukje van het liedje “Utreg me stadsie” zingen?
Heb je al zin in wat lekkers? Een broodje of een ijsje? De Twijnstraat zit vol met leuke kleine winkeltjes en restaurantjes. Voor ieder wat wils!
Een vrij recent kunstwerk (geplaatst in 2022) is het beeld van Truus van Lier. Zij was een Utrechtse verzetsstrijdster tijdens de Tweede Wereldoorlog. Van Truus waren weinig foto’s bewaard gebleven, zo wist kunstenaar Joyce Overheul niet zo goed hoe het lichaam er uit zou moeten zijn, daarom is er gekozen om gebruik te maken van een model. Dit werd rechtenstudente Juliette die nu Rechten in Utrecht studeert. Truus studeerde toentertijd namelijk ook Rechten in Utrecht. Op deze manier gaat kunstenaar Joyce de verbinding aan tussen heden en verleden: een rechtenstudente van nu ‘draagt’ het portret van toen. Het kunstwerk van Truus van Lier is niet alleen een kunstwerk, maar ook een blijvend eerbetoon aan Truus en aan alle vrouwen die zich in tijden van oorlog hebben ingezet voor de vrijheid.
Vraag: wat zou er in de tas zitten van Truus?
Op het dak van De Inktpot (vroeger het hoofdgebouw van NS, nu van ProRail) staat een grote UFO, gemaakt door beeldend kunstenaar Marc Ruygrok. In 1999 werd er ter ere van het nieuwe millennium een groot kunstevenement in de stad gehouden: Panorama 2000. Vanaf de Domtoren waren 24 kunstwerken te zien, verspreid over de stad. De UFO is nog een van de twee overgebleven kunstwerken in de stad. ’s Avonds gaan de lampen in de UFO aan, en lijkt de schotel tot leven te komen.
Vraag: De eigenlijke naam van het kunstwerk is Zover. Wat zou de kunstenaar daar mee bedoelen? Zijn ze al zo ver gekomen? Hoe veel verder zullen ze nog gaan?
Vraag: Zou een grote theepot ook een kunstwerk kunnen zijn?
Zeker wel! Op het dak van een parkeergarage bij Winkelcentrum Hoog Catharijne staat de Celestial Teapot. 7 meter hoog en gemaakt door Lily van der Stokker in het kader van de kunsttentoonstelling Call of the Mall in 2013. De theepot stond voor het intieme, alledaagse leven te midden van de grootschalige verbouwingen van het stationsgebied en Hoog Catharijne. De theepot staat inmiddels op z’n 3e plekje. Dichterbij de rand van het dak, zodat je het goed kunt zien!
De straten rondom TivoliVredenburg en Hoog Catharijne kregen in 2021 een update. Het mocht wel wat levendiger en kleurrijker. Vormgever Hansje van Halem maakte het ontwerp voor deze muurschildering. Het kunstwerk geeft als het ware een uitnodigend doorkijkje naar binnen: het is geïnspireerd op het diagonale lijnenspel en kleurenschema van de Grote Zaal en geeft de grauwe muur een stoere en warme uitstraling.
Vraag: Welke kleuren zou jij kiezen voor een muurschildering?
Je zit nu midden in het winkelgebied. In de leuke kinderwinkel Little Wannahaves (Zakkendragerssteeg) koop je leuke cadeautjes, boeken of speelgoed. Of sluit je wandeling af met een drankje op het terras aan het water bij het Gegeven Paard, kijk naar de bootjes, kano’s en suppers die voorbij komen. Eens een keertje Libanees eten? Stap even Hoog Catharijne binnen voor een hapje bij Comptoir Libanais.
De foto’s bij dit artikel zijn gemaakt door Karianne Vermaas.
